Wat te doen bij een datalek?

Wat is een datalek?

Een datalek ontstaat wanneer persoonsgegevens ongewenst worden vrijgegeven, vernietigd of verloren gaan. Dit kan gebeuren door een menselijke fout, zoals het versturen van een e-mail naar de verkeerde ontvanger of door kwaadwillende acties, zoals hacking. Enkele voorbeelden van datalekken zijn:

• Een verloren laptop of usb-stick met gevoelige informatie.
• Ongeautoriseerde toegang tot klantgegevens.
• Een gehackte database met persoonsgegevens.

Volgens de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) zijn organisaties verplicht om datalekken te melden aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) als er risico’s zijn voor de betrokkenen.

Direct handelen

1. Identificeer het lek Zodra je een mogelijk datalek ontdekt, is het belangrijk om snel te handelen. Breng in kaart wat er is gebeurd, welke gegevens zijn betrokken en hoe het lek heeft kunnen ontstaan. Noteer alle relevante details, zoals de datum en tijd van ontdekking.
2. Beperk de schade Neem direct maatregelen om verdere schade te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat je systemen afsluit, wachtwoorden reset of contact opneemt met je IT-afdeling om de oorzaak van het lek te onderzoeken.
3. Informeer het management en het incidentteam Stel je interne incidentteam of verantwoordelijke functionarissen op de hoogte. Dit team kan bestaan uit IT-specialisten, juridische adviseurs en de Functionaris Gegevensbescherming (FG), indien aanwezig.

Meldplicht: Wanneer moet je een datalek melden?

Volgens de AVG ben je verplicht om een datalek te melden aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) als het lek een risico vormt voor de rechten en vrijheden van betrokkenen. Denk hierbij aan kans op identiteitsfraude, financiële schade of reputatieschade. De melding moet binnen 72 uur na ontdekking worden gedaan.

Daarnaast ben je verplicht om de betrokkenen zelf op de hoogte te stellen als het lek waarschijnlijk een hoog risico voor hen inhoudt. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer wachtwoorden of financiële gegevens zijn gelekt.

Wat moet je melden? Bij het melden van een datalek aan de AP geef je onder andere de volgende informatie door:

• De aard van het datalek (bijvoorbeeld verlies van data of ongeautoriseerde toegang).
• Het aantal getroffen betrokkenen.
• De categorieën van gegevens die zijn gelekt.
• De genomen maatregelen om de gevolgen te beperken.

Informeer betrokkenen

Wanneer een datalek een hoog risico vormt voor de betrokkenen, moet je hen persoonlijk informeren. Zorg dat deze communicatie helder en volledig is. Informeer de betrokkenen over:

• Wat er is gebeurd.
• Welke gegevens zijn gelekt.
• Welke stappen je hebt genomen om het probleem op te lossen.
• Wat zij zelf kunnen doen om risico’s te beperken (bijvoorbeeld wachtwoorden wijzigen).

Transparantie is belangrijk om het vertrouwen van klanten, werknemers en andere betrokkenen te behouden.

Voorkomen van toekomstige datalekken

Het voorkomen van datalekken begint met een gedegen beveiligingsbeleid. Hieronder enkele tips om de kans op een datalek te minimaliseren:

• Beveiligingsmaatregelen: Zorg voor up-to-date antivirussoftware, sterke wachtwoorden en versleuteling van gevoelige gegevens.
• Bewustwording: Train medewerkers om phishing en andere bedreigingen te herkennen.
• Beheer van toegangsrechten: Geef medewerkers alleen toegang tot gegevens die ze nodig hebben voor hun werk.
• Periodieke audits: Controleer regelmatig of je beveiligingsmaatregelen voldoen aan de nieuwste normen.
• Incidentresponsplan: Stel een plan op zodat je weet hoe te handelen bij een datalek.

Een datalek kan een grote impact hebben op je organisatie en de betrokkenen. Het is belangrijk om snel te handelen, transparant te zijn en te leren van het incident. Door een sterk beveiligingsbeleid te implementeren en regelmatig risico’s te evalueren, kun je toekomstige datalekken voorkomen. Onthoud: de juiste voorbereiding kan het verschil maken tussen een beheersbaar incident en een grote crisis.